Είναι το Mosaic το μέλλον της αφήγησης;

Πόσες φορές μπορεί κάποιος να ξεπεράσει τον εαυτό του και να κάνει κάτι πρωτοποριακό; Αν κρίνουμε από τον Steven Soderbergh μάλλον αρκετές, αφού ο δαιμόνιος σκηνοθέτης επέστρεψε φέτος στην τηλεόραση με τη νέα του σειρά, το Mosaic. Πριν λίγα χρόνια παρέδωσε μαθήματα σκηνοθεσίας και διεύθυνσης φωτογραφίας με το The Knick, ενώ ήταν και παραγωγός σειρών όπως το Girlfriend Experience, δίνοντας το βήμα σε νέους, οραματιστές σκηνοθέτες. Η φετινή του σειρά είναι κατά βάση μια ιστορία “who dunnit”, αλλά το ενδιαφέρον είναι οτι πρώτα παρουσιάστηκε σε μορφή εφαρμογής.

Πρωταγωνίστρια είναι η Sharon Stone, η οποία ερμηνεύει μαι τεκνατζού συγγραφέα παιδικών βιβλίων. Να ξεκαθαρίσω πως με τον όρο τεκνατζού δεν εννοώ πως την πέφτει σε αναγνώστες των βιβλίων της, αλλά άντρες που θεωρούνται πλέον ενήλικες. Μια νύχτα λοιπόν, η δημοφιλής συγγραφέας θα δολοφονηθεί και εμείς από εκεί και έπειτα ψάχνουμε να βρούμε ποιός την σκότωσε και γιατί. Το ενδιαφέρον είναι οτι πριν συμβεί η δολοφονία ο Soderbergh αφιερώνει μερικά επεισόδια, ώστε να γνωρίσουμε τη συγγραφέα, αλλά και τα άτομα με τα οποία συναναστρέφεται και τα οποία αργότερα θα θεωρήσουμε πιθανούς ενόχους. Η -πολύ, πολύ αργή- αφήγηση ρίχνει το βάρος της διαρκώς σε διαφορετικούς χαρακτήρες, επιτρέποντας έτσι και σε εμάς να μπούμε στο μυαλό τους και να αντιληφθούμε τα πράγματα από τη δική τους πλευρά. Άραγε, αρκεί αυτό για να μάθουμε ποιός χαρακτήρας είναι ο δολοφόνος (ρητορική ερώτηση, σιγά μην σας κάνουμε και spoiler!); Σκηνοθετικά, ειλικρινά δεν έχω να πω κάτι καινούριο. Αρκετά μονόπλανα, χρήση της εστίασης για να δίνει έμφαση σε αυτά που επιθυμεί και μια κινηματογράφιση απαλή σαν όνειρο είναι μερικά μόνο από τα χαρακτηριστικά της σκηνοθεσίας του. Την αγαπήσαμε στο The Knick, το ίδιο κάναμε και εδώ!

Δίχως αμφιβολία όμως, το πιο ενδιαφέρον κομμάτι της σειράς είναι η μορφή της, αφού όπως είπαμε και νωρίτερα, πρώτα δημοσιεύτηκε σαν διαδραστική εφαρμογή. Έτσι, όσοι την κατέβασαν (στην Ελλάδα απ’ ότι ξέρω δεν είναι διαθέσιμη) μπορούσαν να ακολουθήσουν την εξέλιξη της πλοκής μέσα από την οπτική χαρακτήρων που επιλέγουν οι ίδιοι οι χρήστες. Επιπλέον, όπως φαίνεται και στο trailer στο τέλος του άρθρου δίνεται η δυνατότητα στον θεατή να διαβάσει διάφορα αρχεία ή να ακούσει ηχογραφημένα μηνύματα, εμβαθύνοντας έτσι στον κόσμο της σειράς.

Και κάπως έτσι ξεκινάνε τα υπαρξιακά ερωτήματα. Θα είναι το Mosaic η σειρά που θα “σκοτώσει” τον κινηματογράφο και την τηλεόραση δίνοντας τη θέση τους σε μια νέα τέχνη;

Αφήνοντας στην άκρη το κομμάτι του “διάλεξε τη δικιά σου ιστορία”, το οποίο έχουμε ξαναδεί και προς το παρόν το θεωρώ λίγο εφετζίδικη επιλογή, μας μένει εκείνο με τα αρχεία, ηχητικά ή μη, το οποίο έχει αρκετό ενδιαφέρον θυμίζοντας μάλιστα κάποιες υπάρχουσες περιπτώσεις. Για παράδειγμα, το αριστούργημα του Alan Moore, Watchmen, συνδυάζει τα κόμικ με διάφορα άρθρα ή αρχεία, τα οποία ναι μεν δεν είναι απαραίτητα για την κατανόηση της ιστορίας, αλλά προσθέτουν επιπλέον πληροφορίες για τον κόσμο που έπλασε ο Moore. Επίσης, το Twin Peaks, το οποίο μας απασχόλησε και πέρυσι, συνοδεύεται από βιβλία σε μορφή εγγράφων του FBI, τα οποία πάλι εμβαθύνουν σε χαρακτήρες, κάνοντας ακόμα πιο ρεαλιστικό τον κόσμο των David Lynch και Mark Frost. Τέλος, άλλο ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, όπου διαφορετικές μορφές αφήγησης “συνεργάζονται” για την δημιουργία ενός κοινού σύμπαντος είναι το Star Wars Expanded Universe, όπου για να έχεις μια ικανοποιητική εικόνα του “σύμπαντος” πρέπει να διαβάσεις βιβλία, να παίξεις video games, να διαβάσεις κόμικς και εννοείται να δεις ταινίες. Φαίνεται λοιπόν, πως η τεχνολογία, είναι σε θέση να κάνει όλη αυτή τη διαδικασία πιο εύκολη, προς το παρόν μέσα από εφαρμογές σε κινητό, ευελπιστώ όμως σύντομα και με άλλα μέσα. Μήπως λοιπόν, ο Soderbergh έβαλε το λιθαράκι του για μια νέα εποχή, όπου σκηνοθέτες, σεναριογράφοι, συγγραφείς, σχεδιαστές θα συνεργαζόνται όλοι μαζί για να αφηγηθούν μια ιστορία, ο καθένας μέσα από αυτό που ξέρει; Είναι πολύ πιθανό μιας και το HBO ήδη ετοιμάζει σειρές σαν το Mosaic και ακούγεται σίγουρα πολύ ενδιαφέρον. Μάλιστα, μια τέτοια λογική δεν είναι και πολύ μακριά από τη δημιουργία μιας ταινίας, όπου ο σκηνοθέτης συνεργάζεται με άτομα διαφορετικών ειδικοτήτων. Παράλληλα, ίσως και ο θεατής να “αναγκαστεί” να ασχοληθεί με μορφές αφήγησης που δεν είχε συνηθίσει, ανοίγοντας τους ορίζοντές του. Βέβαια, όπως κάθε τι, έτσι και μια τέτοια πιθανή εξέλιξη έχει και τα προβλήματα της. Αν πρέπει να αφιερώσει κανείς άπειρες ώρες για να “περιπλανηθεί” σε μια ιστορία, μήπως θα αναγκαστεί να παρατήσει άλλες ιστορίες, πολύ πιο μικρές σε μέγεθος; Φανταστείτε πόσο χρόνο απαιτεί η εξερεύνηση του κόσμου του Star Wars, χρόνος που θα μπορούσε να αφιερωθεί στην ανακάλυψη δεκάδων indie ταινιών ή βιβλίων με ποικιλία ιστοριών.

Και επειδή το άρθρο για μια διαδραστική σειρά, πρέπει να είναι και εκείνο διαδραστικό, η συμμετοχή σας είναι πιο αναγκαία από ποτέ! Γράψτε μας στα σχόλια την άποψη σας για την εφαρμογή του Soderbergh, αν σας ενθουσιάζει, αν σας τρομάζει ή αν (θου κύριε, μακριά από εμάς) σας αφήνει αδιάφορους.