Sabrina: Μια ιστορία για την εποχή της μέτα-αλήθειας.

Από τη γέννηση τους τα κόμικ ήταν καταραμένα να θεωρούνται πιο παιδικά, εξαιτίας της χρήσης σχεδίου. Παρά την τρομερή άνοδο των  ταινιών βασισμένων σε αυτά ή (κυρίως) τις δημιουργίες ανθρώπων όπως ο Alan Moore ή ο Spiegelman, η αντίληψη αυτή δεν έχει αλλάξει ιδιαίτερα, αλλά που και που η ζωή μας επιφυλάσσει μερικές ευχάριστες εκπλήξεις. Μια από αυτές ήταν η υποψηφιότητα του graphic novel Sabrina για το βραβείο Man Booker, κάτι που συμβαίνει για πρώτη φορά στην ιστορία του θεσμού.

Η σύνοψη της ιστορίας κεντρίζει εύκολα το ενδιαφέρον, ανάμεσα στα άλλα βιβλία της λίστας (#true_story: κοντινό μου άτομο που διάβαζε τη λίστα ενθουσιάστηκε με τη σύνοψη της Sabrina, αλλά απογοητεύτηκε όταν διαπίστωσε πως πρόκειται για κόμικ, μιας και δυσκολεύεται στην ανάγνωσή τους): ένας υπάλληλος στην αεροπορία ζει μια απλή καθημερινή ζωή, με τα όποια διάφορα προβλήματα, τα οποία μπορούν να τύχουν στον καθένα μας. Ξαφνικά, ένας γνωστός του από τα παλιά έρχεται να μείνει στο σπίτι του για όσο χρονικό διάστημα χρειαστεί, αφού πρόσφατα η κοπέλα του εξαφανίστηκε και δεν ξέρει πως να το διαχειριστεί.  Όταν ένα βίντεο διαρρεύσει στο διαδίκτυο, η θλίψη της απώλειας θα δώσει τη θέση της στην παράνοια των θεωριών συνωμοσίας.

O Nick Drnaso άφησε στο παρελθόν την ανθολογική μορφή της προηγούμενης δουλειάς του και επιχείρησε να αφηγηθεί μια ιστορία με αρχή μέση και τέλος. Θεωρητικά, το σενάριο θα μπορούσε να είναι γεμάτο από ανατροπές, αγωνία και μυστήριο, αλλά στις διακόσες σελίδες του graphic novel δεν θα βρείτε άλλη μια συνηθισμένη ιστορία μυστηρίου. Δεν θα βρείτε πουθενά κάποιον ντετέκτιβ ή αστυνομικό να αναζητά το δολοφόνο. Δε θα βρείτε πουθενά βίαιες απεικονίσεις δολοφονιών. Στο επίκεντρο μπαίνει το πένθος και ο τρόπος με τον οποίον αυτό εκφράζεται από τον καθένα μας. Το αγόρι της Sabrina θα κλειστεί στο σπίτι του παλιόφιλου του, ακούγοντας μια ραδιοφωνική εκπομπή για θεωρίες συνωμοσίας, ενώ η αδερφή της προσπαθεί να μοιραστεί τις σκέψεις και τα συναισθήματα της με αγνώστους. Μια διαφορετικού είδους απώλεια βιώνει και ο φίλος του αγοριού της Sabrina, τον οποίον η γυναίκα του παράτησε πρόσφατα παίρνοντας μαζί και την κόρη τους.

Η καθημερινότητα όλων των κεντρικών προσώπων θα αλλάξει δραματικά, όταν δημοσιευθεί ένα βίντεο, προσδίδοντας στην ιστορία διαστάσεις τρόμου. Προσοχή όμως, ο τρόμος δεν πηγάζει από φρικιαστικές, αιματοβαμμένες εικόνες, αλλά από την σχεδόν παράλογη συμπεριφορά του κόσμου, ο οποίος αρχίζει να μελετάει εξονυχιστικά κάθε καρέ του βίντεο και να διατυπώνει διάφορες θεωρίες συνομωσίας. Η σκέψη πως αυτή η συμπεριφορά αποτελεί τρόπο ζωής εκατομμυρίων ανθρώπων παγκοσμίως -και δεν πρόκειται απλά για μια υποτιθέμενη δυστοπική κοινωνία- είναι αρκετή για να διαλύσει τη ψυχολογία του αναγνώστη και να σβήσει κάθε ελπίδα σωτήριας του ανθρώπινου είδους.

Το κερασάκι στην τούρτα είναι το σχέδιο του Drnaso. Απ’ τα πρόσωπα απουσιάζει κάθε ίχνος έκφρασης (εκτός από το σχεδόν μόνιμο μειδίαμα), το γύρω περιβάλλον αποτελείται από τα απολύτως απαραίτητα στοιχεία, μοιάζοντας περισσότερο με σκηνικά, παρά με χώρους-δοχεία ζωής ενώ τα πάνελ είναι τοποθετημένα με γεωμετρική ακρίβεια. Έτσι, το πλήρως ελεγχόμενο σχέδιο αφήνει την αίσθηση πως όλα όσα βλέπουμε είναι σκηνοθετημένα, σαν ένα ποστ στο instagram που έχει πέσει θύμα των φίλτρων ή σαν τον κόσμο του Truman Show, όπου κάθε στιγμή της καθημερινότητας ήταν μελετημένα σκηνοθετημένη. Και εκεί ακριβώς κρύβεται -για μένα τουλάχιστον- η επιτυχία του σχεδίου. Ενώ ντύνει με εικόνες μια καθημερινή ιστορία του τώρα, δίνει την εντύπωση πως απεικονίζει μια δυστοπική κοινωνία του μέλλοντος, όπου η εμμονή με την άσκηση πλήρη ελέγχου σε όλες τις πτυχές της ζωής και την εξήγηση διάφορων καταστάσεων (γιατί εξαφανίστηκε η Sabrina;) οδηγεί στην παράνοια.

Παρά την καλλιτεχνική αναγνώριση που δέχτηκε, η Sabrina παραλίγο να μη δημοσιευτεί, καθώς ο Nick Drnaso τη θεωρούσε υπερβολικά καταθλιπτική. Ευτυχώς ή δυστυχώς, είχε απόλυτο δίκιο -προσωπικά δυσκολεύτηκα τρομερά να γράψω το άρθρο μόνο και μόνο επειδή έφερνα στο μυαλό μου τις θεματικές που αγγίζει η ιστορία-, αλλά σίγουρα είναι μια ιστορία που αξίζει να διαβαστεί. Σαν κάθε πραγματικό έργο τέχνης αποτελεί γροθιά στο στομάχι παρουσιάζοντας τον πάτο που έχει πιάσει η ανθρωπότητα και πολύ φοβάμαι πως θα είναι επίκαιρο ανάγνωσμα για πολλά χρόνια.